PCOS (z ang. policystic ovary syndrom), czyli zespół policystycznych jajników to choroba endokrynologiczna, która coraz częściej spotykana jest wśród młodych kobiet w wieku rozrodczym. W zależności od źródeł mówi się, że na PCOS cierpi od 4 do nawet 20% kobiet. Niestety liczba ta z roku na rok rośnie. Zespół policystycznych jajników bardzo często diagnozowany jest podczas chęci zajścia w ciążę, a jednym z powszechnie występujących objawów PCOS są nieregularne cykle miesiączkowe (a nawet ich całkowity zanik).
Objawy charakterystyczne dla zespołu policystycznych jajników nie są opisane w sposób jednoznaczny. Faktem jednak jest, że bardzo często kobiety dowiadują się chorobie podczas chęci zajścia w ciążę. Jednoznacznie świadczy to o tym, że nie jest to zaburzenie widziane „gołym okiem”, a jego rozpoznanie wcale nie musi być proste i oczywiste. Mówi się także, że oprócz czynników hormonalnych, cywilizacyjnych, czy środowiskowych zespół policystycznych jajników może być także chorobą dziedziczoną.
Jakie objawy najczęściej towarzyszą PCOS?
– zburzenia cyklu miesiączkowego (całkowity zanik: brak krwawienia dłużej niż 6 miesięcy, rzadkie: krwawienia rzadsze niż co 35dni, zbyt częste: występujące częściej niż co 24 dni),
– kłopoty z zajściem w ciążę (bezpłodność, poronienia),
– trądzik,
– nadmierne owłosienie ciała (hirsutyzm),
– otyłość,
– insulinooporność.
Diagnoza zespołu policystycznych jajników według AE&PCOS Society (Towarzystwo Nadmiaru Androgenów i PCOS) to dwa z trzech poniższych kryteriów:
– zaburzenia cyklu miesiączkowego,
– wynik badania USG poświadczający policystyczne jajniki
– hiperandrogenizm (podwyższenie stężenia męskich hormonów – androgenów) – jednocześnie należy wykluczyć inne powody hiperandrogenizmu (np. farmakologiczne) – PCOS jest przyczyną za nadmiaru androgenów u 6-10% kobiet.
W przypadku nastolatek jest nieco inaczej. Muszą być spełnione wszystkie trzy warunki. Jednak, co bardzo ważne diagnostyka PCOS u nastolatek jest bardzo trudna, ponieważ może być tuszowane przez okres dojrzewania. W wieku nastoletnim zaburzenia cyklu, hiperandrogenemia i hiperinsulinemia są często fizjologiczne. Zakłada się więc, że rozpoznanie zespołu policystycznych jajników u nastolatek diagnozuje się nie wcześniej niż 2 lata po pierwszej miesiączce.
Nieleczony PCOS niesie za sobą nie tylko problemy z zajściem w ciążę i jej utrzymanie. Zwiększa również ryzyko wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego, a także chorób zespołu metabolicznego (np. cukrzyca, nadciśnienie).
Plan leczenia oraz farmakologię indywidualnie dobiera lekarz ginekolog (tak też było w moim przypadku). W zespole policystycznych jajników bardzo ważną rolę pełni odpowiednia, indywidualnie dobrana dieta o czym poniżej.
Informacji na temat diety w PCOS jest całe mnóstwo. Niestety wiele z nich to raczej wiedza anegdotyczna daleka od aktualnego stanu wiedzy medycznej.
Bardzo często obok PCOS występuje nadwaga, otyłość oraz insulinooporność. Połączenie zespołu policystycznych jajników oraz IO spotyka się u 75% kobiet szczupłych oraz 95% kobiet z nadmierną masą ciała chorujących na PCOS. Stąd oprócz odpowiednio dobranej farmakologii bardzo ważna jest dieta.
Osoba chorująca na zespół policystycznych jajników powinna zmienić swoje nawyki żywieniowe. W przypadku zbyt wysokiej masy ciała – należy dążyć do jej normalizacji. Jeśli nie występuje nadwaga, lub otyłość neutralny bilans energetyczny jest wystarczający. Osobiście układając plany dietetyczne dla pacjentów z PCOS wysoki nacisk kładę na zmianę nawyków żywieniowych, dzięki którym można uniknąć chociażby efektu jo-jo, który bardzo często jest spotykany u chorujących na PCOS (często ma to podłoże psychologiczne, choć zdarzają się i błędy związane z niepoprawnie zbilansowanym planem, lub działaniem „na własną rękę”).
W diecie chorej na zespół policystycznych jajników zazwyczaj stosuje się posiłki o niskim ładunku glikemicznym (ŁG) oraz produkty o niskim indeksie glikemicznym (IG), które pomagają zapobiec wyrzutom insuliny. Pamiętaj, że niskie IG, czy niski ŁG nie są tożsame z eliminacją każdego rodzaju węglowodanów. Ważne jest także ograniczenie produktów wysokoprzetworzonych, cukru oraz soli.
Nie należy wykluczać ich całkowicie. Trzeba zwrócić uwagę na to jaki produkt wybieramy. Staraj się sięgać po produkty pełnoziarniste, mają niższe IG, a jednocześnie mają więcej błonnika, który również pełni istotną rolę w diecie osoby z PCOS. W przypadku pieczywa postaw na żytnie, razowe, graham, lub pełnoziarniste. Zalecane także są kasze gruboziarniste (np. gryczana), a także makarony pełnoziarniste, lub z mąki durum. Nie są zalecane natomiast produkty pszenne (makarony, pieczywo), a także ryż biały. Nie polecałabym także produktów słodzonych cukrem, karmelem, lub miodem. Dobrze jest nie spożywać produktów węglowodanowych „solo”.
Zalecane jest spożywanie chudego mięsa (piersi z kurczaka, lub indyka, cielęcina, młoda wołowina), ryb – zarówno chudych, jak i tłustych (źródło kwasów OMEGA). W przypadku wędlin również polecam sięgać po te chude.
Roślinne źródła białka (np. strączki) również są świetną opcją i bez problemu można je spożywać. Nie ma także żadnych przeciwwskazań do jedzenia jajek pod różną postacią.
Nie zaleca się natomiast włączania do diety tłustych mięs, a także tych chudych przygotowywanych w tradycyjny sposób – mam na myśli np. kotlety w panierce smażone w głębokim oleju.
Tłuszcze odgrywają bardzo ważną rolę w diecie chorej na PCOS. Są źródłem cennych kwasów OMEGA. Zaleca się, aby spożywać tłuszcze pochodzenia roślinnego (oliwa, olej rzepakowy, lub z pestek winogron). Do smarowania doskonale nada się margaryna miękka (np. Finuu). Jako przekąskę można sięgać po orzechy. Unikałabym smalcu, masła, słoniny, boczku oraz tłustej śmietany.
Należy pamiętać o warzywach i owocach. Ich spożycie to cenne witaminy i minerały. Śmiało sięgaj po każdy rodzaj warzyw. Chociaż zielone warzywa (np. szpinak, brokuł, jarmuż) mogą okazać się jeszcze lepszym wyborem, ponieważ są źródłem cennego kwasu foliowego. W przypadku owoców staraj się wybierać te mniej dojrzałe z dużą zawartością błonnika (np. jabłka, jagody). Dobrym nawykiem będzie spożywanie owoców w towarzystwie np. jogurtu naturalnego oraz orzechów.
Odpowiednie nawodnienie jest bardzo ważne nie tylko w diecie pacjentki z PCOS. Nie ma problemu z piciem kawy, czy herbaty – jeśli ją słodzisz zamień cukier na słodzik (np. erytrytol, którego IG=0). Niepolecane są natomiast napoje oraz soki z wysoką zawartością cukru.
Odpowiednio dobrana suplementacja może pomóc w leczeniu PCOS. Nie jest ona jednak wymagana, a najważniejsza zawsze pozostanie odpowiednio zbilansowana dieta oraz leczenie. Na liście polecanych suplementów znajdują się między innymi:
– witamina D – warto przed rozpoczęciem suplementacji sprawdzić jej stężenie i ustalić dawkę z lekarzem. W przypadku PCOS zauważa się niższe stężenie witaminy D w organizmie,
– kwasy OMEGA – mogą pozytywnie wpłynąć na wrażliwość organizmu na insulinę,
– kwas foliowy – może przyczynić się do powrotu regularnych cyklów menstruacyjnych,
– inozytol – może przyczynić się do poprawy płodności oraz wrażliwości organizmu na insulinę, a także regulacji poziomu testosteronu.
W sieci znajdziecie również wiele sugerowanych dawek poszczególnych suplementów. Nie podałam ich celowo, ponieważ raz: widełki od-do są spore, a dwa dawki powinny zostać ustalone na etapie leczenia z pomocą lekarza.
Suplementy firmy Health Labs Care kupisz 10% taniej używając kodu: bielskidietetyk10.
Jak można zauważyć dieta w PCOS nie jest bardzo skomplikowana i opiera się na zasadach zdrowego żywienia z Piramidy Zdrowego Żywienia IZŻ. Tak samo jak u osób zdrowych nie zaleca się spożywania przetworzonej żywności, czy też słodzonych napojów. Poleca się natomiast produkty niskoprzetworzone, pełnoziarniste, chude białka oraz te pochodzenia roślinnego, a także zdrowe tłuszcze. Wiele kobiet chcąc poradzić sobie PCOS próbuje działać na własną rękę. Nie jest to dobra metoda. W przypadku zespołu policystycznych jajników bardzo ważne jest leczenie oraz odpowiednio zbilansowana dieta, a w zasadzie to zmiana nawyków żywieniowych.
Wyświetlenia: 406
Wyświetlenia: 389
Wyświetlenia: 343
Wyświetlenia: 334
